کُنام شیرانگفتمان سازی دفاع مقدس

همین سلسله مرحوم آقای قاضی - مجموعه این بزرگواران که از مرحوم حاج سیدعلی شوشتری آغاز می شود - همه شأن مجتهدان تراز اول بودند.…از لحاظ معانی سلوک و عرفان و مانند اینها هم از افرادی است که عرض کردم حداقل این است که بگوییم کم‌نظیر (است)، یعنی واقعاً شخصیت ایشان برجسته است.

تسلط بر لغت، شعر عرب و تفسیر

مرحوم علامه آیةالله حسینی طهرانی می‌فرمایند:

مرحوم قاضى در لغت عرب بى نظیر بود؛ گویند: چهل هزار لغت از حفظ داشت. و شعر عربى را چنان مى‌سرود که اعراب تشخیص نمى‌دادند سراینده این شعر عجمى است.

روزى در بین مذاکرات، مرحوم آیةالله حاج شیخ عبدالله مامَقانى رَحمةُ‌اللهِ‌علیه به ایشان مى‌گوید: من آنقدر در لغت و شعر عرب تسلّط دارم که اگر شخص غیر عرب، شعرى عربى بسراید من مى‌فهمم که سراینده عجم است؛ گرچه آن شعر در اعلى درجه از فصاحت و بلاغت باشد.

مرحوم قاضى یکى از قصائد عربى را که سراینده‌اش عرب بود شروع بخواندن مى‌کند. و در بین آن قصیده، از خود چند شعر بالبَداهَه اضافه مى‌کند، و سپس به ایشان مى‌گوید: کدام یک از اینها را غیر عرب سروده است؟ و ایشان نتوانستند تشخیص دهند. مرحوم قاضى در تفسیر قرآن کریم و معانى آن یَد طولائى داشت. و مرحوم استاد ما علّامه طباطبائى مى‌فرمودند: این سبک تفسیر آیه به آیه را مرحوم قاضى بما تعلیم دادند، و ما در تفسیر، از مسیر و ممشاى ایشان پیروى مى‌کنیم. و در فهم معانى روایات وارده از ائمّه معصومین ذهن بسیار باز و روشنى داشتند، و ما طریقه فهم احادیث را که «فِقهُ الحدیث» گویند از ایشان آموخته‌ایم.

اساتید سلوکی مرحوم آیةالله‌ العظمی قاضی

در ضرورت استاد در سیر و سلوک الی الله، مرحوم آیةالله‌ العظمی قاضی رضوان الله علیه مى‌فرموده است:

اهمّ از آنچه در این راه لازم است، استاد خبیر و بصیر و از هوا بیرون آمده و به معرفت الهیّه رسیده و انسان کامل است، که علاوه بر سیر الى الله سه سفر دیگر را طىّ نموده و گردش و تماشاى او در عالم خلق بالحقّ بوده باشد. چنانچه کسى که طالب راه و سلوک طریق خدا باشد براى پیدا کردن استاد این راه اگر نصف عمر خود را در جستجو و تفحّص بگذراند تا پیدا نماید ارزش دارد.

اما آغاز سلوک آن بزرگوار بر اساس آنچه به خط مبارک مرحوم علامه آیةالله حسینی طهرانی موجود است از قول حضرت آیة الل‍ه حاج شیخ عبّاس قوچانی رحمة‌الله‌علیهما چنین است:

داستان اساتید عرفانی مرحوم قاضی ـ قدّس سرّه ـ از قرار نقل خودشان بدین طریق بوده است که: استاد اوّل ایشان، پدرشان آقا سیّد حسین قاضی، و او شاگرد امام‌قلی نخجوانی، و او شاگرد آقا سید قریش قزوینی بوده است…

آقا سید حسین قاضی در سامرّاء تحصیلاتش را نزد میرزای بزرگ (ﻣﺮﺣﻮم حجةاﻻﺳﻼم ﺣﺎج میرزا ﺣﺴﻦ شیرازی) ﻓﺮا می‌گیرد و چون فارغ التحصیل می‌شود و دارای مقامات علمی و فقهی می‌گردد، با اجازۀ مرحوم میرزا به تبریز مراجعت می‌نماید و در تبریز به امور عرفانیه و راه خدا و سیر و سلوک و معرفت از مرحوم امام‌قلی دستور می‌گیرد. بنابراین مرحوم آقا سید حسین قاضی رحمة‌الله‌علیه جامع کمالات علمی و فقهی و عرفانی است. روزها به دکّان مرحوم امام‌قلی می رفته و ساعتی می‌نشسته و کسب فیض می‌نموده‌است.